در دنیای کسب‌وکار امروزی، داشتن نیروی کار توانمند و دارای مهارت‌های مناسب یکی از عوامل کلیدی موفقیت سازمان‌ها است. مدل‌های شایستگی به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا نیازهای مهارتی کارکنان را شناسایی کرده و توسعه دهند. این مدل‌ها، چارچوبی را برای مدیریت منابع انسانی، ارزیابی عملکرد، توسعه حرفه‌ای و برنامه‌ریزی مسیر شغلی فراهم می‌کنند. یکی از مدل‌های شناخته‌شده در این زمینه، چارچوبSFIA است.

The Desperate Need for SFIA in the Americas for Aligning HR and Digital Teams - SkillsTX | Passion for Potential

چارچوب شایستگی سوفیا (SFIA (Skills Framework for the Information Age)) یک چارچوب بین‌المللی برای تعریف و مدیریت مهارت‌ها و شایستگی‌های مورد نیاز در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و مدیریت دیجیتال است. این چارچوب به سازمان‌ها و متخصصان کمک می‌کند تا مهارت‌های مورد نیاز را شناسایی نموده، مسیرهای شغلی را تعریف کرده و برنامه‌های توسعه فردی و سازمانی را تدوین کنند.

اصول کلیدی چارچوب شایستگی سوفیا

چارچوب SFIA به‌طور رسمی در سال ۲۰۰۰ راه‌اندازی شده است، اما ریشه‌های آن به ابتکارات مشترک مهارتی در دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد. از زمان توسعه اولیه، SFIA  تعدادی اصول طراحی را حفظ کرده است که در تمامی نسخه‌های آن پایدار مانده‌اند. این اصول عبارتند از:

  • سادگی، جامعیت و کاربرد جهانی: SFIA  چارچوبی ساده، عمومی و قابل‌استفاده در تمامی حوزه‌ها است. این چارچوب به‌گونه‌ای طراحی شده که در تمام بخش‌ها و صنایع کاربرد داشته باشد.
  • چارچوبی مبتنی بر تجربه و سطح مسئولیت و مهارت: SFIA  بر اساس تجربه عملی طراحی شده است. یک فرد زمانی دارای یک شایستگی خاص محسوب می‌شود که نشان داده باشد در سطح مشخصی از مسئولیت فعالیت کرده و مهارت‌های موردنیاز را در موقعیت‌های واقعی به نمایش گذاشته است. مدارک و گواهینامه‌ها می‌توانند با SFIA همسو شوند، اما اگر صرفاً دانش را ارزیابی کنند، نشان‌دهنده تجربه یا سطح مسئولیت فرد نخواهند بود.
  • انعطاف‌پذیری و سازگاری با تمامی ساختارهای سازمانی و طراحی مشاغل: مهارت‌ها و سطوح SFIA به‌صورت انعطاف‌پذیر قابل پیکربندی هستند و از تمامی ساختارهای سازمانی پشتیبانی می‌کنند. این چارچوب برای افراد، تیم‌های کوچک و بزرگ، کل بخش‌های سازمانی یا حتی سازمان‌هایی با هزاران کارمند قابل استفاده است. از SFIA می‌توان برای تعریف مشاغل، نقش‌ها، افراد، فرآیندها یا حوزه‌های فعالیت استفاده کرد. انعطاف‌پذیری داخلی این چارچوب از تمامی مدل‌های سازمانی، از جمله ساختارهای سنتی سلسله‌مراتبی، مراکز شایستگی، منابع مشترک، تیم‌های پروژه‌ای چابک و وظایف فردی پشتیبانی می‌کند.
  • تعریف ماهیت مهارت‌ها، نه الزامات جزئی و دستوری: SFIA  توصیفی است، نه تجویزی. این چارچوب وظایف جزئی و خروجی‌های مشخص را تعریف نمی‌کند، زیرا این موارد به شدت وابسته به شرایط و زمینه‌های کاری مختلف هستند.
  • ارائه یک دیدگاه یکپارچه از شایستگی: SFIA سطوح مسئولیت، مهارت‌های حرفه‌ای، رفتارها و ویژگی‌های فردی، دانش، مدارک و گواهینامه‌ها را در یک چارچوب منسجم ارائه می‌دهد. این چارچوب نشان می‌دهد که چگونه این عوامل با یکدیگر هماهنگ و مکمل هم هستند.
  • استقلال از فناوری‌ها و روش‌ها: SFIA شامل فهرستی جامع از فناوری‌ها، روش‌ها، رویکردها یا دانش فنی خاص نیست، زیرا این موارد به سرعت تغییر می‌کنند. با این حال، می‌توان فناوری‌ها و روش‌های مختلف را به مهارت‌ها و شایستگی‌های پایه‌ای SFIA متصل کرد که پایداری بیشتری دارند. بسته به نحوه استفاده، ویژگی‌های مختلف می‌توانند به چندین مهارت و شایستگی SFIA  مرتبط شوند.
  • به‌روزرسانی توسط متخصصان واقعی در  سطح بین‌المللی: SFIA  توسط کاربران نهایی آن هدایت می‌شود؛ محتوای این چارچوب بازتابی از نیازهای صنعت و کسب‌وکار است و تحت تأثیر هیچ گروه ذینفع خاصی قرار ندارد.

SFIA  و مدیریت مهارت‌ها

چارچوب SFIA یک منبع ارزشمند برای پشتیبانی از مدیریت مهارت‌ها و شایستگی‌ها ارائه می‌دهد. استفاده از این مدل به سازمان‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های موردنیاز را به‌وضوح، شناسایی و درون سازمان و زنجیره تأمین خود به‌درستی به‌کار گیرند. این مدل، یک زبان مشترک در سراسر چرخه مدیریت مهارت‌ها فراهم می‌کند. این زبان مشترک باعث بهبود ارتباط و درک متقابل بین تمامی ذینفعان، از جمله مدیران، واحد منابع انسانی و کارکنان می‌شود. با بهره‌گیری از  SFIA، سازمان‌ها می‌توانند یک سیستم مدیریت مهارت‌ها و نیروی انسانی منسجم و یکپارچه ایجاد کنند.

SFIA برای سنجش توانمندی‌های فعلی و شناسایی نیازهای مهارتی، از جمله برنامه‌ریزی برای تقاضای آینده، استفاده می‌شود. سازمان‌ها از طریق تعاریف واضح و قابل‌فهم مهارت‌ها و سطوح، به یکپارچگی در تأمین و تخصیص نیروی انسانی دست می‌یابند. این امر خطرات و هزینه‌های ناشی از تخصیص نادرست نیروها را کاهش می‌دهد. استفاده از یک زبان مشترک برای درک توانمندی نیروی کار و برنامه‌ریزی توسعه حرفه‌ای، ساختاری متمرکز برای رشد مهارت‌ها فراهم می‌کند؛ و بر این اساس، سازمان‌ها می‌توانند به هماهنگی و انسجام در تأمین نیرو، تخصیص شغل، برنامه‌ریزی توسعه حرفه‌ای و ارزیابی توانمندی‌های نیروی کار دست یابند.

گروه مشاوره منابع انسانی استارکو، با بهره گیری از دانش روز در حوزه منابع انسانی و بررسی تجربیات برتر بین المللی در این حوزه به ارایه خدمات مشاوره در حوزه طراحی و استقرار مدل شایستگی در سازمان ها می پردازد.

برای دریافت خدمات مشاوره در حوزه منابع انسانی می توانید از طریق این صفحه اقدام فرمایید.