مصاحبه‌های شایستگی محور (Competency-based interview) یا مبتنی بر شایستگی، که به عنوان مصاحبه‌های رفتاری هم شناخته می‌شوند، به منظور ارزیابی مهارت‌ها، دانش و توانایی‌های یک کاندیدا طراحی شده‌اند. کارفرمایان از این روش مصاحبه برای ارزیابی عملکرد کاندیدا در شرایط خاص و عملکرد در نقش موردنظر استفاده می‌کنند.
مصاحبه شایستگی محور، یک روش مصاحبه ساختاریافته است که در آن از کاندیدای استخدام خواسته می‌شود نمونه‌هایی از تجربیات گذشته را در مورد توصیف رفتار خود در یک موقعیت خاص به اشتراک بگذارد.
منطق این نوع از مصاحبه ها بر اساس این فرض است که رفتار گذشته فرد بهترین شاخص برای عملکرد آینده است. در واقع از CBI برای تعیین این موضوع استفاده می شود که چقدر احتمال دارد، فرد موقعیت های آینده را به شیوه ای خاص بر اساس نحوه رفتار خود در گذشته مدیریت کند.
در مصاحبه شایستگی محور تمرکز بر روی شایستگی های مورد نیاز شغلی می باشد. شایستگی به ترکیبی از مهارت ها، ویژگی ها و رفتار است که به طور مستقیم با عملکرد موفق شغلی مرتبط است. افراد شایستگی های خود را با به کارگیری آنها در اعمال و رفتار خود نشان می دهند.
در ادامه نمونه سئوالاتی که برای احصای شایستگی های مختلف پرسیده می شود ارایه شده است:
نمونه سئوالاتی برای شروع مصاحبه شایستگی محور
- زمانی را توصیف کنید که در محل کار با مشکلات یا استرس هایی مواجه شده اید که مهارت های فائق آمدن با آن ها را مورد محک زده باشد، در این حالت چه کردید؟
- زمانی را مثال بزنید که نتوانستید در یک بحث شرکت کنید یا به دلیل نداشتن اطلاعات کافی نتوانستید کاری را به پایان برسانید.
- زمانی را مثال بزنید که باید در تصمیم گیری نسبتاً سریع عمل می کردید.
- در مورد زمانی به من بگویید که مجبور بودید از مهارت های ارتباط گفتاری خود استفاده کنید تا به نکته ای که برای شما مهم بود برسید.
- آیا می توانید در مورد تجربه کاری به من بگویید که در آن مجبور بودید به دیگران بگویید چه فکر یا احساسی دارید؟
- زمانی را مثال بزنید که احساس کردید توانستید در همکاران یا زیردستان خود انگیزه ایجاد کنید.
- در مورد یک موقعیت خاصی به من بگویید که با یک خط مشی خود را مطابقت دادید، حتی اگر با آن موافق نبودید.
- زمانی را به من مثال بزنید که از مهارت های حقیقت یابی خود برای به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز برای حل یک مشکل استفاده کرده اید. سپس به من بگویید چگونه اطلاعات را تجزیه و تحلیل کردید و به تصمیم رسیدید.
- یک مثال از هدف مهمی را که باید تعیین می کردید به من بگویید و از پیشرفت خود در رسیدن به آن هدف بگویید.
- مهم‌ترین سند، گزارش یا ارائه‌ای را که تکمیل کرده‌اید توصیف کنید.
- زمانی را برای من مثال بزنید که برای انجام کار مجبور بودید فراتر از وظیفه عمل کنید.
- زمانی را به من مثال بزنید که توانستید با فرد دیگری به طور موفقیت آمیزی ارتباط برقرار کنید، حتی زمانی که آن فرد ممکن است شخصاً شما را دوست نداشته باشد.
- موقعیتی را توصیف کنید که در آن توانستید شخص دیگری را به طور مؤثر مخاطب قرار دهید و اقدامات خود را با درک خود از نیازها یا ارزش های فردی او هدایت کنید.
- در آخرین کار خود چه کردید تا در سازمان خود مؤثر باشید؟
- خلاقانه ترین پروژه مرتبط با کار را که انجام داده اید شرح دهید.
- زمانی را توصیف کنید که احساس کردید برای پاسخگویی به نیازهای شخص دیگر لازم است اعمال خود را اصلاح یا تغییر دهید.
- زمانی را برای من مثال بزنید که مجبور بودید شخص دیگری یا موقعیتی را به دقت تجزیه و تحلیل کنید تا در هدایت اقدام یا تصمیم خود مؤثر باشید.
- در آخرین شغل خود چه کردید تا به یک محیط کار تیمی کمک کنید؟
- یک مثال از مشکلی که در کار با آن مواجه بودید را به من بگویید و به من بگویید چگونه آن را حل کردید.
- موقعیتی را توصیف کنید که در آن توانستید بر اعمال دیگران در جهت دلخواه تأثیر مثبت بگذارید.
- در مورد موقعیتی در سال گذشته به من بگویید که در آن مجبور شدید با یک مشتری یا همکار بسیار ناراضی مواجه شوید.
- موقعیتی را توصیف کنید که در آن دیگران در سازمان شما به شما وابسته بودند.
- آخرین تلاش گروهی خود را شرح دهید.
- بدترین مشتری یا همکاری که تا به حال داشته اید را توصیف کنید و به من بگویید که چگونه با او رفتار کردید.
در انجام مصاحبه های شایستگی محور، سئوالاتی شبیه سئوالات نمونه فوق به عنوان شروع بحث پرسیده می شود، منتهی مصاحبه گر باید توجه کند که سئوالاتی که در ادامه با توجه به پاسخ هایی که می شنود خیلی مهم است که بتوان با سئوالات دنبال کننده بحث(Follow Up) بتواند مصاحبه را هدایت کند و به نتیجه مطلوب خود برسد.
بدین منظور مصاحبه کننده باید نسبت به شایستگی هایی که قرار است احصا کند شناخت و اگاهی کافی داشته باشد و تمام مصادیق رفتاری مربوط به آن شایستگی ها را بشناسد تا بتواند به درستی آن ها را در مصاحبه احصا نماید.
همچنین مصاحبه کننده برای این که بتواند مصاحبه را به درستی هدایت کند پیشنهاد می شود از یک متد استاندارد برای ساختار دادن به مصاحبه استفاده نماید. یکی از متدهای مورد استفاده استفاده از تکنیک STAR در مصاحبه است که مصاحبه کندده مصاحبه را بر اساس یک مراحل این تکنیک ساختاردهی کرده و پیش می برد.
روش STAR یکی از روش‌های رایج در مصاحبه‌های مبتنی بر شایستگی است. این عبارت مخفف Situation (وضعیت)، Task (وظیفه)، Action (عمل) و Result (نتیجه) است. کاندیدا می‌بایست درباره وضعیت یا وظیفه‌ای که با آن مواجه شده است، اقداماتی که برای مواجهه با آن انجام داده و نتایجی که به دست آورده، توضیح دهند. این روش کمک می‌کند تا پاسخ کاندیدا ساختاری و جامع باشد.
توصیه ای برای کاندیداها:
- آماده‌سازی مثال‌های شایستگی: به کاندیداها توصیه می‌شود مثال‌هایی از تجربیات گذشته خود را آماده کنند که شایستگی‌هایشان را نشان دهند. این مثال‌ها باید مشخص و جزئیاتی از نقش آن ها، اقداماتی که انجام دادند و نتایجی که به دست آوردند را بیان کند. با تمرین این مثال‌ها، کاندیداها می‌توانند در طول مصاحبه به بهترین شکل درباره مهارت‌های خود سخن بگویند.
توصیه ای برای مصاحبه کنندگان:
- معیارهای ارزیابی: مصاحبه‌های مبتنی بر شایستگی معمولاً از چارچوب‌های شایستگی یا معیارهای ارزیابی مشخصی استفاده می‌کنند. مصاحبه‌کنندگان با استفاده از این معیارها، کاندیداها را نسبت به این معیارها ارزیابی می‌کنند تا از یکسانی و عدالت در فرآیند ارزیابی اطمینان حاصل شود.
برای آشنایی بیشتر با مفهوم شایستگی می توانید به یادداشت های ذیل مراجعه نمایید:
- مفهوم شایستگی(Competency) در مدیریت منابع انسانی
- مدل شایستگی(Competency Model) و کاربرد آن در مدیریت منابع انسانی
برای آشنایی با یک نمونه مدل شایستگی می توانید از فروشگاه استارکو این محصول را مشاهده فرمایید.
گروه مشاوره منابع انسانی استارکو، با به بهره گیری از متخصصان منابع انسانی در حوزه جذب و استخدام آمادگی ارایه خدمات در این حوزه را به سازمان ها دارد.
برای آشنایی بیشتر با خدمات استارکو در حوزه جذب و استخدام می توانید به این صفحه مراجعه فرمایید.
برای دریافت خدمات انجام مصاحبه های شایستگی محور می توانید از طریق این صفحه اقدام نمایید.
دیدگاه خود را بنویسید