در دیدگاه سنتی، یکی از عوامل مؤثر در خروجی کارکنان، سطح رضایت شغلی آنها بود؛ اما به مرور زمان، نتایج تحقیقات نشان داد، برای داشتن بیشترین خروجی از کارکنان فقط رضایت شغلی کافی نیست و سازمانها نیاز به کارکنان دلبسته و توانمندی دارند که برای تحقق اهداف سازمانی تلاش کنند. در راستای این تغییرات یکی از مدل‌هایی که طی دهه های اخیر وارد ادبیات مدیریت منابع انسانی شده است، مدل هی‌گروپ در اندازه‌گیری اثربخشی کارکنان سازمان می‌باشد.
وجه تمایز این مدل، در نگاه آن به اثربخشی کارکنان از دو جنبه تعلق(Engagement) و توانمندسازی(Enablement) است؛
تعلق سازمانی، پیوند عاطفی کارمند نسبت به سازمان و اهداف آن بوده و توانمندسازی کارمندان معیاری برای آمادگی آنان برای انجام کارهاست.
منطق این مدل بر این مبناست که سازمان‌های زیادی در دنیا در زمینه افزایش تعلق کارکنان اقدام می‌نمایند، اما با افزایش تعلق کارکنان به تنهایی نمی‌توان انتظار بالاترین عملکرد را داشت.
نیاز امروز سازمانها کارکنانی اثربخش است یعنی کارکنانی که علاوه بر تعلق، توانمند نیز هستند و در جهت تحقق اهداف سازمانی تلاش می‌نمایند.
مدل اثربخشی کارکنان هی گروپ در شکل ذیل ارایه شده است. همان طور که مشاهده می شود از نگاه این مدل سازمان زمانی می تواند کارکنان اثربخشی داشته باشد، که کارکنان هم تعلق سازمانی داشته باشند و هم به اندازه کافی توانمند باشند. در این صورت اثربخشی کارکنان منجر به نتایج سازمانی شامل عملکرد مالی، رضایت مشتری، جذابیت برای استعدادها و بهبود عملکرد و بهره وری سازمان می شود.
در نگرش سنجی کارکنان هر کدام از ابعاد تعلق و توانمندسازی توسط تعدادی سئوال سنجیده می شود و کارکنان به چهار دسته مطابق شکل ذیل تقسیم می شوند.
و نتایج آن در قالب شکلی مانند شکل ذیل گزارش می شود:
در شکل فوق مشخص شده است چه تعدادی از کارکنان در هر کدام از خانه های ماتریس قرار می گیرند. در این مرحله سازمان می بایست با توجه به تحلیل عوامل مربوطه، اقدامات مناسب را برای سوق کارکنان به سمت خانه کارکنان اثربخش(Effective) طراحی نماید.
تعلق سازمانی زمانی رخ می دهد که یک شرکت یا سازمان بتواند اشتیاق کارکنان را نسبت به کارشان ترغیب نموده و آنان را در جهت تلاش برای موفقیت سازمان، سوق دهد.
کارکنانی که از تعلق بالایی نسبت به سازمان خود برخوردارند، از کار کردن برای سازمان احساس افتخار کرده، سازمان متبوع خود را به دوستان و آشنایان به عنوان مکانی مناسب برای کار توصیه می کنند و خود نیز قصد ماندن در آن را دارند. این کارکنان، با تلاشی خودخواسته برای کمک به موفقیت سازمان، وظایفی بیش از آنچه به آنان محول شده است را انجام می دهند.
از نگاه مدل اثربخشی کارکنان هی گروپ، تعلق سازمانی زمانی حاصل می شود که کارکنان ادراک مناسبی از عوامل زیر داشته باشند:
- درک استراتژی های سازمان
- حقوق و مزایا
- فرصت های توسعه
- اعتماد به رهبران سازمان
- قدردانی و توجه به کارکنان
- کیفیت گرایی و توجه به مشتری
توانمندی کارکنان زمانی رخ می دهد که شغل و محیط کار از آنها پشتیبانی نموده تا اشتیاق خود را به فعالیتی مولّد بدل سازند.
ایجاد توانمندی، مربوط به آن است که از یک سوی نقشهای شغلی به شکلی بهینه طراحی شده باشد که از مهارتها و توانایی های کارکنان به خوبی استفاده شده و کارهایی جذاب و جالب به آنها واگذار گردد. همچنین محیط حمایتی برای کارکنان فراهم باشد، یعنی محل کار عاری از موانع عمده برای انجام کار بوده و کارکنان تا آنجا که می توانند احساس باروری و مثمر ثمر بودن داشته باشند.
توانمندی کارکنان در مدل هی گروپ زمانی حاصل می شود که سازمان به عوامل زیر توجه کرده باشد و کارکنان آن را ادراک نمایند.
- آموزش
- مدیریت عملکرد
- محتوای کار، ساختار و فرایندهای کاری
- تفویض اختیار و توانمندسازی
- کارتیمی
- در اختیار بودن منابع لازم
در شکل ذیل، نتایج تحلیل وضعیت تعلق سازمانی و توانمندسازی کارکنان یک شرکت نمونه ارایه شده است.
به منظور ارتقا و بهبود وضعیت اثربخشی کارکنان، عوامل مربوط به هر یک از متغیرهای اثربخشی کارکنان مورد تحلیل قرار می گیرد و اقدامات منابع انسانی مناسب برای ارتقای سطح هریک طرح ریزی می گردد.
پرسشنامه سنجش اثربخشی کارکنان هی گروپ را می توانید از فروشگاه استارکو تهیه فرمایید.
گروه مشاوره منابع انسانی استارکو، با به بهره گیری از دانش روز در حوزه منابع انسانی و بررسی تجربیات برتر بین المللی در این حوزه به ارایه خدمات مشاوره منابع انسانی در حوزه تحلیل و عارضه یابی سازمان از منظر منابع انسانی و ارایه نقشه راه تعالی می پردازد.
برای دریافت خدمات مشاوره در حوزه منابع انسانی می توانید از طریق این صفحه اقدام فرمایید.
دیدگاه خود را بنویسید